استدلال حضرت بر علم و دانش خویش

حسین بن عبدالوهاب آورده است:
از عمر بن فرج رحجی نقل شده است که گفت: به امام جواد علیه السلام در حالی که در ساحل رود دجله بودیم، عرض کردم: شیعیان شما! ادعا می کنند که شما، از هر چیزی که در رود دجله هست و حتی از وزن آن اطلاع دارید! حضرت فرمود: آیا خدای متعال می تواند این آگاهی را، بهک پشه از میان مخلوقاتش عطا کندا نه؟ عرض کردم: آری، می تواند؛ حضرت فرمود: احترام من پیش خدای متعال ازک پشه، بلکه از اکثر آفریدگانش بیشتر است. [1]

پی نوشت ها:
[1] عیون المعجزات: 124.
منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبی؛ شرکت جاپ و نشر بین الملل چاپ اول زمستان 1387.

افتادن آلت نوازندگی از دست آواز خوان

کلینی روایت کرده است:
از محمد به ریان نقل شده که گفت: مأمون ملعون، هر نیرنگی درباره امام جواد علیه السلام به کار بست، کار ساز نشد؛ وقتی تصمیم گرفت دختر خود را به همسری اش در آورد، دویست کنیز از جوانترین و زیباترین آنان که در دست هر کدام جامی پر از گوهر بود، به من سپرد تا هنگامی که امام جواد علیه السلام در جایگاه سران و بزرگان قرار گرفت، از حضرت استقبال نمایند؛ اما امام جواد علیه السلام، به هیچک از آنها توجهی نفرمود.
و (در آن زمان) مردی، بنام «مخارق» که آواز خوان، نوازنده با آلات مختلف و دارای ریش بلند بود، وجود داشت؛ مأمون او را فرا خواند، و او اظهار داشت: ای امیر مؤمنان! اگر مشکل تو با او، راجع به امور دنیوی است، ترتیب آن را برایت می دهم؛ سپس در مقابل امام جواد علیه السلام نشست و صیحه ای زد که همه اهل منزل، گرداگرد او (مخارق) جمع شدند و او، شروع به نوازندگی و آواز خوانی نمود؛ مدتک ساعت، کار خود را ادامه داد در حالی که امام جواد علیه السلام کمترین توجهی نه از چپ و نه از راست، به او نفرمود؛ آنگاه سر مبارک خود را بلند کرد و فرمود: از خدا بترس، ای ریش بلند! راوی گفت: در این هنگام، آلت نوازندگی از دست مخارق افتاد و تا زنده بود، نتوانست از دو دست خود، استفاده کند.
راوی گفت: مأمون حال او را جویا شد؛ او گفت: وقتی امام جواد علیه السلام مرا آواز داد، به لرزه شدیدی افتادم و هرگز بهبود نیافته ام. [1] .

پی نوشت ها:
[1] کافی 1: 494 ح 4.
منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبی؛ شرکت جاپ و نشر بین الملل چاپ اول زمستان 1387.

امامت او در خردسالی

کلینی روایت کرده است:
از علی بن سیف با واسطه، راجع به امام جواد علیه السلام نقل شده که گفت: به حضرت عرض کردم: شیعیان می گویند کم سن و سالید، حضرت فرمود: بهقین خدای متعال به داود علیه السلام وحی کرد سلیمان علیه السلام را که کودک بود و گوسفند می چرانید، جانشین خود قرار دهد، اما عابدان و دانشمندان بنی اسرائیل نپذیرفتند، لذا خدای متعال به داود علیه السلام وحی کرد که عصای گویندگان [منکرین] و عصای سلیمان را درک اتاق قرار ده و در آن را به مهر قوم مهر و موم کن و فردا روز، عصای هر کس که برگ و میوه داده بود، همو پیامبر است، حضرت داود علیه السلام ماجرا را به اطلاع آنها رسانید و آنها اظهار داشتند: راضی شدیم و پذیرفتیم.[1] .
او همچنین آورده است:
علی بن ابراهیم از پدرش نقل کرده که علی بن حسام به امام جواد علیه السلام عرض کرد: ای سرور من! مردم، امامت شما را به خاطر سن و سال کمتان نمی پذیرند، فرمود: و بدینگونه،
سخن خدای متعال را رد می نمایند که به پیامبر بزرگوارش فرمود: (قل هذه سبیلی أدعوا الی الله علی بصیره أنا و من اتبعنی) [2] بگو: «این راه من است، من و پیروانم با بصیرت کامل، همه مردم را به سوی خدا دعوت می کنیم به خدا سوگند! جز علی که تنها نه سال داشت، هیچ کس از او پیروی نکرد و من نیز نه سال دارم. [3] .
و نیز روایت کرده است:
احمد بن محمد بن عیسی از پدرش محمد بن عیسی نقل کرده که گفت: بر امام جواد علیه السلام داخل شدم و حضرت پیرامون چند مسأله، به مناظره پرداخت و سرانجام فرمود: ای ابا علی! شک و دودلی را از خود دور کن، پدرم، غیر از من کسی را نداشت.[4] .
و نیز روایت نموده است: محمد بن اسماعیل بن بزیع نقل کرده که گفت: از امام جواد علیه السلام راجع به شئون امام پرسیدم و عرض کردم: آیا کوچکتر از هفت سال هم امام می شود؟ فرمود: آری و کوچکتر از پنج سال نیز، سهل گفت: علی بن مهزیار در سال دویست و بیست وک، این روایت را برایم تعریف کرد.[5] .


پی نوشت ها:
[1] کافی 1: 383 ح 3.
[2]وسف: 23 108.
[3] الکافی 1: 384 ح 8.
[4] الکافی 1: 320 ح 3.
[5] الکافی 1: 384 ح 5.
منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبی؛ شرکت جاپ و نشر بین الملل چاپ اول زمستان 1387.

انتقام گیری از قاتلان فاطمه

طبری آورده است:
زکریا بن آدم قمی گفته است: خدمت امام رضا علیه السلام بودم که امام جواد علیه السلام را آوردند، در حالی که سن شریفش زیر چهار سال بود، پس دست مبارکش را بر زمین نهاد و سر را به طرف آسمان بلند کرد و در اندیشه ای دراز فرو رفت، امام رضا علیه السلام به او فرمود: فدایت شوم! چه چیز اندیشه ات را به درازا کشانید؟ گفت:ظلم و ستمهایی که به مادرم فاطمه روا داشتند! به خدا سوگند! آن دو را از قبر بیرون می کشم، آتش می زنم، ذرات وجودشان را می پراکنم و به دریا می ریزم، پس امام رضا علیه السلام او را به نزد خود طلبید و در آغوش کشید و میان دو چشمش را بوسید و فرمود: پدر و مادرم به فدایت! تو شایسته آن - امامت - هستی.[1] .

پی نوشت ها:
[1] دلائل الامامه: 400 ح 358.
منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبی؛ شرکت جاپ و نشر بین الملل چاپ اول زمستان 1387.

ازدیاد نعمت های الهی با شکر.

کسی در مقابل نعمتی که خداوند به او ارزانی داشته او را سپاس نگزارده جز آنکه به خاطر آن سزاوار افزایش نعمتهای الهی می‏گردد قبل از آنکه این امر را بر زبان جاری سازد.
خداوند افزون نمودن نعمتهایش را قطع نمی‏نماید تا اینکه بنده از سپاسگزاری‏اش دست بردارد.

قوله فی ان نعم الله یزید بالشکر
ما شکر الله احد علی نعمة انعمها علیه الا استوجب بذلک المزید قبل ان یظهر علی لسانه.
لا ینقطع المزید من الله حتی ینقطع الشکر من العباد.

منبع: صحیفه امام جواد؛ جواد قیومی اصفهانی؛ دفتر انتشارات اسلامی چاپ اول 1381.

اعمال به نیت است ........

هرکه کاری را انجام دهد اما از آن خشنود نباشد گویا عامل بر آن کار نبوده و هر که موفق به انجام کاری نشود اما از آن خشنود باشد همانند کسی است که عامل به آن بوده است.

قوله فی أن الاعمال بالنیات
من شهد امرا فکرهه کان کمن غاب عنه، و من غاب عن امر فرضیه کان کمن شهده.

منبع: صحیفه امام جواد؛ جواد قیومی اصفهانی؛ دفتر انتشارات اسلامی چاپ اول 1381.

اسما و صفات خدای متعال

صدوق گفته است:
ابو هاشم جعفری گفت: خدمت ابو جعفر دوم (امام جواد علیه السلام) بودم که مردی از حضرت سؤال کرد و گفت: از پروردگار متعال که اسماء و صفاتی در کتاب خود دارد مرا خبر ده که اسماء و صفات وی، همان خود اوست؟ امام جواد علیه السلام فرمود: این سخن شما دو صورت دارد:

ازدیاد نعمت های الهی با شکر

کسی در مقابل نعمتی که خداوند به او ارزانی داشته او را سپاس نگزارده جز آنکه به خاطر آن سزاوار افزایش نعمتهای الهی می‏گردد قبل از آنکه این امر را بر زبان جاری سازد.
خداوند افزون نمودن نعمتهایش را قطع نمی‏نماید تا اینکه بنده از سپاسگزاری‏اش دست بردارد.

قوله فی ان نعم الله یزید بالشکر
ما شکر الله احد علی نعمة انعمها علیه الا استوجب بذلک المزید قبل ان یظهر علی لسانه.
لا ینقطع المزید من الله حتی ینقطع الشکر من العباد.

اعمال به نیت است

هرکه کاری را انجام دهد اما از آن خشنود نباشد گویا عامل بر آن کار نبوده و هر که موفق به انجام کاری نشود اما از آن خشنود باشد همانند کسی است که عامل به آن بوده است.

قوله فی أن الاعمال بالنیات
من شهد امرا فکرهه کان کمن غاب عنه، و من غاب عن امر فرضیه کان کمن شهده.

منبع: صحیفه امام جواد؛ جواد قیومی اصفهانی؛ دفتر انتشارات اسلامی چاپ اول 1381.

اسما و صفات الهی

ابوهاشم جعفری گوید : نزد آن حضرت بودم که مردی از ایشان پرسید : خداوند در کتابش برای خود نامها و صفتهایی را ذکر کرده، نامها و صفتهای خداوند خود او هستند.
امام فرمود : این سخن تو دو چهره دارد : اگر بگویی : آنها همان خدا هستند، یعنی در خداوند کثرت جای داشته و او مرکب است، این معنی در خدا متصور نیست و خدا برتر از این معانی است، و اگر مرادت آن است که : این صفات و نامها همواره با خدا بوده است، همواره بودن دو معنا دارد : اگر بگویی : این صفات جاودانه در علم و دانش خداوند بوده و او شایسته‏ی آنهاست این حرف درست است، اگر بگویی : تصور این صفات و حروف کلماتش نزد او بوده، پس خداوند برتر است از اینکه چیزی با او بوده باشد، بلکه خداوند بوده در حالیکه مخلوقی با او نبود، آنگاه اسماء و صفات را به عنوان وسیله‏ی یاد کردن او خلق کرده، و خدا بود و نام و یادی نبود و آنچه یاد می‏شود همان خداوند جاودانه‏ای است که همواره بوده است.